De eerste aanwijzing dat we voor onze ouders moeten zorgen, vinden we in de Tien Geboden – ‘Eer uw vader en uw moeder, opdat uw dagen verlengd worden in het land dat de Heere, uw God, u geeft’ (Exodus 20:12). In het Oude Testament, evenals in veel antieke culturen, kwam het vaak voor dat een hele familie als één gezin bij elkaar woonde. Daardoor was de zorg voor bejaarde ouders en familieleden een familie-aangelegenheid.
De eerste aanwijzing dat bejaarde ouders niet altijd door hun kinderen of familieleden werden verzorgd, vinden we in het Nieuwe Testament, namelijk in Handelingen 6, waar de kerk voor weduwen zorgt. Naderhand geeft Paulus speciale richtlijnen betreffende de zorg voor ouders en oudere familieleden. ‘De kerk moet zorgen voor elke weduwe, die niemand anders heeft om voor haar te zorgen. Maar als ze kinderen of kleinkinderen heeft, dan is het allereerst hun verantwoordelijkheid om godsvrucht te tonen en hun ouders te verzorgen, als dank voor wat hun ouders voor hen deden. Dit is welgevallig in Gods ogen. Maar als zij niet eens voor hun eigen familieleden willen zorgen, met name voor hun huisgenoten, dan hebben ze hun geloof verloochend. Zulke mensen zijn erger dan ongelovigen’ ( 1 Timotheüs 5:3-4,8).
Dit zijn bijzonder sterke woorden van Paulus, maar het is duidelijk dat met name christenen voor hun ouders moeten zorgen, als die op leeftijd komen. Tegenwoordig wordt daar misschien iets anders tegenaan gekeken; niet alle ouders willen bij hun kinderen inwonen en door hen worden verzorgd. Ze vinden het moeilijk om zorg van hun kinderen te accepteren en ze zijn gesteld op hun onafhankelijkheid.
Zorgen voor ouderen vandaag de dag
Voor christenen geldt het gebod om hun ouders te eren nog steeds. Kinderen moeten hun best doen om op allerlei manieren aan dit vijfde gebod te voldoen. Ze moeten hun ouders geen dingen opdringen, bijvoorbeeld met betrekking tot huisvesting. Wat zij passend voor hen vinden, hoeft dat voor hen nog niet te zijn. Ze moeten hen bijvoorbeeld niet dwingen in een zorginstelling te gaan wonen, als ze dat zelf niet willen. (Tenzij er sterke medische redenen zouden zijn om dat wel te doen.)
Ouderen worden vaak gezien als een last, in plaats van een zegen; ze krijgen dan niet altijd de respect die ze verdienen; zij op hun beurt kunnen daar dan weer negatief op reageren. Ouders komen ook een keer te overlijden en naderhand blijven veel kinderen achter met een schuldgevoel als gevolg van een niet altijd respectvolle houding naar hun ouders toe. Achteraf beseffen ze dan dat ze daarin tekort zijn geschoten.
Samenvatting
Wat betekent het om je vader en moeder te eren? De Bijbel geeft richtlijnen met betrekking tot zorg voor ouderen. Elke cultuur hanteert eigen normen voor het omgaan met bejaarde ouders en familieleden. Laten we niet vergeten dat respect de basis is voor de manier waarop we voor hen zorgen. En we moeten altijd bereid zijn om hun behoeften serieus te nemen.