Het lezen van het boek Openbaring kan ontmoedigend en verwarrend zijn door de gedetailleerde beeldspraak. Toch is het doel van Johannes niet om de lezers in verwarring te brengen, maar om ze te zegenen (Openbaring 1:3). Het lezen van Openbaring zou dus een zegen moeten zijn! In het boek worden beelden en vergelijkingen gebruikt die verschillende gebeurtenissen en mensen beschrijven en die vaak gebaseerd zijn op visioenen uit het Oude Testament. Deze beschrijvingen bevatten waarheden die in de hele kerkgeschiedenis van toepassing zijn, te beginnen bij de hemelvaart van Jezus Christus tot Zijn wederkomst aan het einde der tijden.
Zeven gemeenten in Openbaring
Openbaring is een brief (1:4-6) gericht aan de zeven gemeenten in de provincie Asia. Maar er waren daar toen wel meer dan zeven kerken. Daarom worden deze zeven wel gezien als representatief voor de kerk van alle eeuwen. Het nummer zeven is hier symbolisch. Veel gedeelten van Openbaring beschrijven hoe de kerk eruit zal zien en wat ze zal meemaken tot aan de wederkomst van Christus. Dat stelt ons in staat om reële verwachtingen te hebben aangaande het leven van een christen en dat van de kerk.
In de hoofdstukken 2 en 3 vinden we de brieven aan de zeven kerken, waarvan er vijf gebreken vertonen in wisselende mate. Dit laat ons iets zien van de kerk vanuit het gezichtspunt van de mens.
Vanaf het vierde hoofdstuk wordt als het ware een gordijn opzij geschoven zodat we iets van de geestelijke werkelijkheid kunnen zien over wat er in de gemeenten aan de hand is. We zien dat God gezeten is op Zijn troon en regeert (hoofdstuk 4). Dit is een grote troost voor de lezer in het licht van wat Johannes later nog zal laten zien.
Hoofdstuk 5 lijkt op hoofdstuk 4, maar de schijnwerper is vooral gericht op Christus Die zijn volk heeft bevrijd.
Zeventallen
De rest van het boek is grotendeels georganiseerd rond groepen van ‘zevens’: zeven zegels in 6:1-8:1; zeven bazuinen in 8:2-11:18; zeven plagen in 15:1-8; zeven schalen in 16:1-22. De zeven zegels verzegelen een boekrol. Niemand is het waard om de zegels te verbreken, behalve het Lam dat is geslacht (Openbaring 5:5-6). De boekrol staat voor het probleem van de menselijke zonde. Elk zegel is een oordeel over zonde.
De eerste vier oordelen lopen parallel met die in Marcus 13:5-8. In vers 7 van dit gedeelte voegt Jezus eraan toe: “Dit moet gebeuren, maar het is nog niet het einde”. Daarom beschrijven de gebeurtenissen rond de eerste vier zegels verschillende perioden uit de kerkgeschiedenis, en niet alleen van de laatste dagen van deze wereld. Het vijfde zegel gaat over vervolgde christenen. Het zesde zegel beschrijft het einde van de wereld en het laatste oordeel.
Openbaring 7 is vervolgens een soort van terugblik. Het volgt hoofdstuk 6 niet chronologisch. Dit kunnen we zien in 7:2-3 omdat daar de engelen niet toegestaan wordt schade toe te brengen aan de aarde en de zee, terwijl de gebeurtenissen van 6:12-14 deze al volledig verwoest hebben.
In Openbaring 8 wordt een zevende zegel geopend en dat leidt tot een nieuwe reeks van zeven bazuinen. Die zetten dezelfde gebeurtenissen in gang die we al eerder gezien hebben, maar vanuit een ander gezichtspunt. Bijvoorbeeld, zowel de eerste vier zegels als de eerste vier bazuinen leiden tot oordelen op aarde.
Oorlog tussen satan en de kerk
Openbaring 11:19-15:4 beschrijft de strijd tussen satan en de kerk. De gemeente wordt voorgesteld als een vrouw (kijk maar in 12:13). Ze vertegenwoordigt het volk van God. Hoofdstuk 13 laat zien dat de duivel politieke machtsstructuren en valse ideologieën gebruikt (13:11) voor de verwezenlijking van zijn plannen. De politieke machtsstructuren worden afgebeeld als hoorns, om kracht aan te geven (13:2). Zowel politieke macht als valse ideologie worden zichtbaar als actief werkzaam in de gemeenten die genoemd worden in de hoofdstukken 2 en 3. Ondanks dit alles geniet de kerk de voortdurende bescherming van God.
Vernietiging
De hoofdstukken 17-19 beschrijven de systematische vernietiging van al Gods vijanden, uitmondend in de lofprijs van de heiligen aan God (19:1; 19:4; 19:6). De laatste vijand die vernietigd moet worden is satan zelf. Als dat gebeurd is, volgt het uiteindelijke oordeel over de mensheid, te lezen in 20:11-15. Vrijspraak is afhankelijk van het al dan niet met naam geschreven staan in ‘het boek des levens’ (20:15), iets wat gebeurt als iemand gelooft dat Jezus Christus zowel Koning/Heer als Heiland is. Uiteindelijk, als al het kwaad vernietigd is, herschept God een nieuwe hemel en aarde. Hij maakt de gevolgen van de zonde op Zijn schepping ongedaan, alles wat fout gegaan is sinds de zondeval waarover we lezen in Genesis 3. Gods volk zal samen met Christus de nieuwe aarde bewonen (21:2) en hun band zal nooit meer aangetast worden.
Gods heerschappij
Het grote thema van Openbaring is Gods heerschappij (hoofdstukken 4-5) over Zijn gemeente en de geschiedenis. Hoewel satan nog steeds bezig is, zullen hij en zijn trawanten vernietigd worden en zal God een nieuwe, perfecte schepping tevoorschijn roepen. Daarom ontvangen gelovigen nieuwe kracht om door te gaan en vol te houden (zie bijv. 2:7) op weg naar een zekere toekomst, hoewel het nu nog moeilijk kan zijn door tegenstand en vervolging.
Als je meer wilt leren over het boek Openbaring, kan je het boek van begin tot eind doorlezen. Daarbij kun je dit overzichtsfilmpje kijken van BibleProject.