Christenen zeggen dat de Bijbel buitengewoon gezag heeft omdat hij door de Heere God geïnspireerd is. Wat bedoelen we daarmee? Wat is goddelijke inspiratie?
Waar komt het woord ‘inspiratie’ vandaan? Staat het in de Bijbel?
Als we over de inspiratie van de Bijbel willen nadenken, vormt 2 Timotheüs 3:16 een goed uitgangspunt. In het Grieks zegt dit vers dat πᾶσα γραφὴ θεόπνευστος. Hedendaagse Bijbelvertalingen gebruiken hier verschillende woorden voor, bijvoorbeeld:
- “Al de Schrift is van God ingegeven” (Statenvertaling)
- “Heel de Schrift is door God ingegeven” (Herziene Statenvertaling)
- “Alles wat God daarin heeft laten opschrijven…” (BasisBijbel)
- “Alles in de Boeken is door God geïnspireerd” (Het Boek)
- “Alles wat de Schrift zegt is door God geïnspireerd” (NBV21)
- “Alles wat in de heilige boeken staat, komt van God” (Bijbel in Gewone Taal)
Theologen gebruiken gewoonlijk het woord ‘geïnspireerd’, maar niet in de betekenis die dit woord in het dagelijks leven heeft. Laten we hier wat nauwkeuriger naar kijken.
De Bijbel gebruikt het woord ‘inspiratie’ op een speciale manier
In ons dagelijks taalgebruik gebruiken we het woord ‘inspiratie’ als we ons mentaal gestimuleerd voelen om iets te doen of te voelen, vooral op creatief vlak. De persoon of het ding dat ons inspireert vormt het startpunt van ons gedachteproces, maar legt niet vast wat de uitkomst zal zijn. Mensen voelen zich geïnspireerd door mooie muziek of door de ideeën van een groot filosoof. Een schilder zoekt zijn inspiratie in de natuur of in architectonische hoogstandjes. Christenen voelen zich geïnspireerd door Jezus’ voorbeeld en door ‘geloofshelden’. Dat is waardevol voor ons dagelijks leven, maar dit is niet wat de Bijbel bedoelt in 2 Timotheüs 3:16.
Wat betekent het woord ‘inspiratie’ in de Bijbel?
De woorden πᾶσα γραφὴ θεόπνευστος betekenen letterlijk dat “alle Schrift door God (is) geademd”. Merk op dat het woord πνεῦμα niet alleen ‘adem’ betekent, maar ook ‘wind’ en ‘levensadem, geest’ (als tegenstelling met het lichaam). De Bijbel gebruikt dit woord ook voor God de Heilige Geest. Hetzelfde scala aan betekenissen is van toepassing op de Hebreeuwse tegenhanger van πνεῦμα die in het Oude Testament wordt gebruikt: rûaḥ (רוּחַ). Dus, als de Schriften θεόπνευστος zijn, betekent dat dat ze van Gods Geest afkomstig zijn en/of door God gesproken werden.
Hij sprak Zelf, maar deed dat door middel van menselijke schrijvers. Deze mannen hadden ieder hun eigen persoonlijkheid en schrijfstijl. Ze leefden in verschillende eeuwen en landen. Sommigen schreven slechts een korte brief, andere meerdere uitgebreide boeken. Maar de woorden die zij schreven, waren geïnspireerd door God. Daarom noemen we de Bijbel terecht “het Woord van God” en niet ‘het woord van mensen wiens ideeën gevoed werden door hun relatie met God’.
Hoe werden de Bijbelschrijvers geïnspireerd door God?
De Bijbelschrijvers werden niet slechts vaag en algemeen ‘geïnspireerd’ door de Heere zoals een kunstenaar geïnspireerd wordt door de natuur, maar de Heilige Geest riep hen voor deze taak en leidde hen op een bovennatuurlijke manier zodat de geschreven woorden van de Bijbel ook de woorden van God zijn. Ze schreven precies dat op wat Gods bedoeling was. 2 Petrus 1:21 legt uit, “de profetie is destijds niet voortgebracht door de wil van een mens, maar heilige mensen van God, door de Heilige Geest gedreven, hebben gesproken”. Niet alleen werden de menselijke schrijvers behoed voor fouten, maar ook voor het weglaten van belangrijke zaken. Hun geschriften zijn accuraat en volledig. Dit proces duurde tot het moment waarop het boek in zijn definitieve vorm werd geschreven, en omvat dus ook het werk van latere redacteurs die eveneens door God werden geleid.
Welke Bijbelgedeelten zijn door God geïnspireerd?
De Bijbel zelf zegt dat “heel de Schrift”, dus de hele Bijbel[1], door God geïnspireerd is (2 Timotheüs 3:16-17, vergelijk 1 Korinthe 2:12-13). Het zijn dus niet alleen de fundamentele concepten of verhaallijn die geïnspireerd zijn, of alleen de woorden van Jezus Christus, maar elk Bijbelvers van Genesis tot Openbaring. Dat impliceert ook dat we geen delen van de Bijbel kunnen weglaten of extra boeken kunnen toevoegen: “Ieder woord van God is gelouterd, Hij is een schild voor hen die tot Hem de toevlucht nemen. Voeg niets toe aan Zijn woorden, anders zal Hij u straffen, omdat u een leugenaar zou blijken te zijn” (Spreuken 30:5-6). Het laatste hoofdstuk van de Bijbel waarschuwt ons zelfs: “Want ik getuig aan ieder die de woorden van de profetie van dit boek hoort: Als iemand iets aan deze dingen toevoegt, zal God hem de plagen toevoegen die in dit boek geschreven zijn. En als iemand afdoet van de woorden van het boek van deze profetie, zal God zijn deel afdoen van het boek des levens, en van de heilige stad, van de dingen die in dit boek geschreven zijn” (Openbaring 22:18-19).
Ik wil hier wel een belangrijke opmerking invoegen. Als we de Bijbel lezen, doen we dat met ons beperkte verstand. Daarom kan onze interpretatie van Gods Woord fout zijn. Het is echt belangrijk om te onderscheiden tussen ‘wat de Bijbel zegt’ en ‘wat ik denk dat de Bijbel zegt’. We moeten altijd de Heilige Geest vragen om ons verstand te verlichten als we de Schriften lezen en interpreteren (zie Efeze 1:17-19).
Waarom is het belangrijk dat de Bijbel door God geïnspireerd is?
Menselijke woorden zijn feilbaar. Gods woorden niet. Alle gewone boeken, door wie ze ook geschreven zijn, kunnen fouten bevatten, eenzijdig of onvolledig zijn. Ze kunnen achterhaald raken. Mensen kunnen erover discussiëren of het oneens zijn met de gedane beweringen. De Bijbel is anders.
- De geïnspireerde Schriften zijn foutloos en betrouwbaar. Jezus vraagt Zijn hemelse Vader: “Heilig hen door Uw waarheid; Uw woord is de waarheid” (Johannes 17:17).
- De geïnspireerde Schriften hebben gezag en zijn “nuttig om daarmee te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren en op te voeden in de rechtvaardigheid, opdat de mens die God toebehoort, volmaakt zou zijn, tot elk goed werk volkomen toegerust” (2 Timotheüs 3:16-17).
- De geïnspireerde Schriften zijn tijdloos. “De hemel en de aarde zullen voorbijgaan, maar Mijn woorden zullen zeker niet voorbijgaan”, zegt Jezus in Mattheüs 24:35.
- De geïnspireerde Schriften zijn krachtig. “Want zoals regen of sneeuw neerdaalt van de hemel en daarheen niet terugkeert, maar de aarde doorvochtigt en maakt dat zij voortbrengt en doet opkomen, zaad geeft aan de zaaier en brood aan de eter, zo zal Mijn woord zijn dat uit Mijn mond uitgaat: het zal niet vruchteloos tot Mij terugkeren, maar het zal doen wat Mij behaagt, en het zal voorspoedig zijn in hetgeen waartoe Ik het zend”, zegt God in Jesaja 55:10-11.
- De Bijbel openbaart dingen die we anders niet zouden kunnen weten, bijvoorbeeld over de schepping en over de toekomstige heerlijkheid van Gods kinderen. Alleen God kan ons iets over deze belangrijke onderwerpen vertellen.
Zijn Bijbelvertalingen geïnspireerd?
De oorspronkelijke Bijbelboeken zijn geschreven in het Hebreeuws, Aramees en Grieks. Later zijn ze gekopieerd en vertaald in allerlei andere talen zodat zoveel mogelijk mensen eenvoudig toegang hebben tot Gods Woord. Maar het proces van kopiëren en vertalen werd niet op dezelfde manier geïnspireerd door de Heilige Geest als het schrijfproces. Bijbelvertalers hebben de verantwoordelijkheid om hun werk zorgvuldig te doen. Hun vertalingen moeten de originele teksten accuraat en helder weergeven. Maar vertalers zijn niet onfeilbaar. Vaak zijn er meerdere goede mogelijkheden om een zin te vertalen.
Soms kan de betekenis van een Hebreeuws of Grieks woord niet volledig gedekt worden door één woord in de doeltaal, en moeten vertalers een keuze maken. Na verloop van tijd worden vertalingen vaak gereviseerd omdat talen zich voortdurend ontwikkelen en onze kennis van het Hebreeuws en Grieks groeit, of de ideeën over hoe een bepaald vers het best vertaald kan worden, kunnen verschillen. Vertalingen hebben dus geen absolute autoriteit. Alleen de originele teksten waarop ze gebaseerd zijn, zijn door God geïnspireerd. Gelukkig zijn er wel veel goede vertalingen beschikbaar die het gezaghebbende Woord van God betrouwbaar weergeven.
Wat is het verschil tussen inspiratie en openbaring?
De betekenis van deze twee woorden ligt dicht bij elkaar, maar is niet hetzelfde. In de Bijbel vinden we veel goddelijke openbaring. Dat is informatie die mensen anders niet zouden kunnen weten. God openbaart Zijn eeuwige reddingsplan. De apostel Petrus schrijft daarover: “Naar deze zaligheid hebben de profeten, die geprofeteerd hebben over de genade die aan u bewezen is, gezocht en gespeurd. Zij onderzochten op welke en wat voor tijd de Geest van Christus, Die in hen was, doelde, toen Hij tevoren getuigde van het lijden dat op Christus komen zou, en ook van de heerlijkheid daarna. Aan hen werd geopenbaard dat zij niet zichzelf, maar ons dienden in de dingen die u nu verkondigd zijn door hen die u het Evangelie verkondigd hebben door de Heilige Geest, Die vanuit de hemel gezonden is; dingen, waarin de engelen begerig zijn zich te verdiepen” (1 Petrus 1:10-12).
De apostel Paulus schrijft in 1 Korinthe 2:9-10, “Het is zoals geschreven staat: Wat geen oog heeft gezien en geen oor heeft gehoord en in geen mensenhart is opgekomen, dat is wat God bereid heeft voor hen die Hem liefhebben. Aan ons echter heeft God het geopenbaard door Zijn Geest. De Geest immers onderzoekt alle dingen, zelfs de diepten van God”.
Openbaring gaat dus over waarheid die God aan mensen laat zien. Inspiratie, zoals we eerder in dit artikel zagen, gaat over het proces waarin Gods Woord opgeschreven werd. Dat omvat dingen die God aan de Bijbelschrijvers openbaarde, maar ook beschrijvingen van historische gebeurtenissen, persoonlijke ervaringen enzovoort, die geen speciale openbaring nodig hadden. Het omvat zelfs beschrijvingen van leugens en verkeerde opvattingen van mensen. Lees bijvoorbeeld Psalm 14:1. De goddelijke inspiratie zorgde ervoor dat deze gebeurtenissen, gedachten en woorden juist zijn opgeschreven en uitgelegd, zodat ze hun doel vervullen als Gods Woord.
Conclusie
De Bijbel is zowel een menselijk als een goddelijk boek. Hij heeft zijn bron in God, maar is opgeschreven door mensen. Dit schrijfproces werd geleid door de Heilige Geest. Dat noemen we ‘goddelijke inspiratie’.
[1] Strikt genomen kunnen we deze woorden alleen toepassen op de Schriften die toen al geschreven waren, niet op de boeken die na Paulus’ brieven aan Timoteüs werden geschreven. Wij geloven echter dat de Heilige Geest ook de schrijvers van de laatste Bijbelboeken heeft geïnspireerd, en leiding heeft gegeven bij de keuze van de boeken die in de Bijbel moesten worden opgenomen. De apostel Petrus, bijvoorbeeld, beschouwt alle brieven van Paulus als “Schrift” in 2 Petrus 3:15-16.