Veel mensen spreken tegenwoordig over “kwaliteit van leven”, en zien dat als een belangrijke of zelfs doorslaggevende factor bij ethische vraagstukken. Maar wat betekent dit woord precies? En is de Bijbel het eens met de gangbare opvattingen?
Een definitie
Laten we eerst eens zien wat het woord “kwaliteit van leven” betekent. Op een website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu wordt dit uitgelegd:
“Kwaliteit van leven is een subjectief begrip. Het zegt iets over hoe een persoon zijn of haar lichamelijke, psychische en sociale functioneren ervaart. Het kan daarnaast ook objectieve aspecten betreffen, bijvoorbeeld als het gaat om beperkingen als gevolg van ziekte. Veelgebruikte indicatoren voor kwaliteit van leven zijn:
- Tevredenheid
- Ervaren gezondheid
- Beperkingen (functioneringsproblemen
- Regie over je eigen leven”
“Kwaliteit van leven” en de waarde van een mensenleven
Het concept “kwaliteit van leven” probeert de mate van iemands welzijn uit te drukken. Dit wordt bijvoorbeeld gebruikt om medische zorg te monitoren en te optimaliseren. In sommige ethische discussies zien mensen een bepaald niveau van levenskwaliteit als voorwaarde om een leven waardevol te laten zijn.
Als prenatale testen aantonen dat een baby ernstig gehandicapt zal zijn, worden ouders in sommige landen aangemoedigd om te overwegen of hun baby wel voldoende kwaliteit van leven zal hebben of dat het beter is het kindje te aborteren.
Bejaarde mensen die een verlies van levenskwaliteit ervaren, vragen zich af of ze nog wel verder willen leven, of dat ze liever zouden sterven.
Deze opvattingen zien menselijk leven niet als waardevol in zichzelf, maar maken zijn waarde afhankelijk van zijn “kwaliteit”. Dat heeft enorme gevolgen voor talloze ethische discussies en voor de waardering van het leven in het algemeen. Het is niet langer vanzelfsprekend dat het leven een gave is die het waard is om geleefd te worden.
Menselijk leven = geschapen leven
De opvatting dat de waarde van iemands leven afhankelijk is van zijn levenskwaliteit wordt krachtig tegengesproken door de Bijbelse uitspraak dat al het menselijke leven is geschapen en gewild door God (zie bijvoorbeeld Psalm 100:3 en Psalm 139:16).
De menselijke waarde is gebaseerd op het feit dat we geschapen zijn naar Gods beeld (Genesis 1:26-27, Genesis 9:6). Menselijke waarde is niet afhankelijk van gezondheid, economische waarde of emotioneel welzijn.
Barmhartig zijn
Dit wil niet zeggen dat iemands “kwaliteit van leven” onbelangrijk is. De Bijbel maakt duidelijk dat we barmhartig moeten zijn (Kolossenzen 3:12), net zoals Jezus barmhartigheid toonde voor mensen met lichamelijke, emotionele of geestelijke noden.
Het Nieuwe Testament bevat veel geschiedenissen over Jezus die lijdende mensen geneest en verzorgt – zie bijvoorbeeld Mattheüs 14:14, Markus 1:41, en vele andere teksten. Wij worden aangemoedigd om Zijn voorbeeld te volgen en ons best te doen om het lijden van anderen te verlichten.
God geeft echte “kwaliteit van leven”
Maar hoe belangrijk het ook is om te zorgen voor de levenskwaliteit van mensen tijdens hun leven op aarde, de focus van de Bijbel ligt ergens anders.
Echte kwaliteit van leven vind je alleen bij God. “Want de oefening van het lichaam is van weinig nut, maar de godsvrucht is nuttig voor alle dingen, omdat zij de belofte van het tegenwoordige en van het toekomende leven heeft” (1 Timotheüs 4:8).
Deze levenskwaliteit wordt al op aarde ervaren, zoals poëtisch wordt uitgedrukt in Psalm 1:1-3:
“Welzalig de man
die niet wandelt in de raad van de goddelozen …
maar die zijn vreugde vindt in de wet van de HEERE
en Zijn wet dag en nacht overdenkt.
Want hij zal zijn als een boom, geplant aan waterbeken,
die zijn vrucht geeft op zijn tijd,
waarvan het blad niet afvalt;
al wat hij doet, zal goed gelukken.”
De Bijbel noemt dit “in het licht wandelen” (Jesaja 2:5, Johannes 8:12). Mensen die zo leven, ervaren een overvloed van vreugde – zelfs temidden van hoogte- en dieptepunten (Psalm 16:11, Psalm 37:39).
God geeft eeuwig leven
Maar er is meer. God geeft hoop over het graf heen. Zelfs als ons leven op aarde moeilijk is, hebben we de troost van Jezus’ belofte: “Ik ben de Opstanding en het Leven; wie in Mij gelooft, zal leven, ook al was hij gestorven, en ieder die leeft en in Mij gelooft, zal niet sterven in eeuwigheid” (Johannes 11:25-26).
God belooft eeuwig leven. Dat betekent niet alleen dat dit leven nooit stopt, maar ook dat het de hoogste “kwaliteit” heeft die we ons voor kunnen stellen – zelfs hoger dan we ons voor kunnen stellen.
We krijgen een indruk hoe die leven eruit zal zien op de nieuwe aarde: “Zie, de tent van God is bij de mensen en Hij zal bij hen wonen, en zij zullen Zijn volk zijn, en God Zelf zal bij hen zijn en hun God zijn. En God zal alle tranen van hun ogen afwissen, en de dood zal er niet meer zijn; ook geen rouw, jammerklacht of moeite zal er meer zijn. Want de eerste dingen zijn voorbijgegaan” (Openbaring 21:3-4).
God geeft je leven de hoogste kwaliteit
Je “kwaliteit van leven” is dus niet in de eerste plaats afhankelijk van aardse omstandigheden als gezondheid of rijkdom. Deze factoren beïnvloeden ook niet de waarde van je leven. Echte “kwaliteit van leven”, eeuwig leven, is alleen te vinden bij God.